Autisme op het werk: waarom eerlijkheid wél werkt

Volwassenen met autisme (ASS) ondervinden op de werkvloer vaak misverstanden of krijgen het etiket 'moeilijk'. In realiteit zijn het vaak mensen die juist heel loyaal, detailgericht en plichtsbewust zijn.

Wat zij nodig hebben?

Eerlijkheid, voorspelbaarheid en een werkomgeving waar duidelijkheid belangrijker is dan smalltalk. In deze blog ontdek je waarom openheid over noden, grenzen en voorkeuren niet alleen helpend is voor de persoon zelf, maar ook voor collega’s en leidinggevenden.

Mensen met ASS hebben vaak een sterk rechtvaardigheidsgevoel, zijn analytisch ingesteld en hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Maar in een werkomgeving waar impliciete afspraken, ongeschreven regels en sociale codes domineren, kan dit leiden tot stress, onzekerheid en misverstanden. Daarom is het belangrijk dat er ruimte komt voor duidelijke communicatie, zonder verborgen agenda’s of vage hints.

Eerlijkheid werkt – maar het moet wederzijds zijn. Een medewerker met ASS die duidelijk aangeeft wat hij of zij nodig heeft (bijvoorbeeld een rustige werkplek, voorspelbare planning, of schriftelijke communicatie), neemt verantwoordelijkheid voor zijn functioneren. Maar het is aan de werkgever of collega’s om daar open en zonder oordeel mee om te gaan. Zo ontstaat er een cultuur waarin neurodiversiteit niet 'getolereerd' wordt, maar gewaardeerd.

Kleine aanpassingen kunnen een groot verschil maken: denk aan een wekelijkse check-in waarin planning besproken wordt, een stille ruimte om te werken, of het vermijden van vage instructies. Dit vraagt geen grote investering, wél bewustzijn en bereidheid om je af te stemmen op de ander.

Tips voor werkgevers en collega’s:

• Wees expliciet in communicatie: zeg wat je bedoelt, en bedoel wat je zegt.

• Vermijd ironie of vaag taalgebruik in belangrijke instructies.

• Geef ruimte voor structuur en voorbereiding – last-minute wijzigingen kunnen overweldigend zijn.

• Waardeer talenten zoals precisie, focus, analytisch vermogen.

• Wees niet bang om het gesprek aan te gaan: "Wat helpt jou om goed te functioneren in dit team?"

  
  

Tips voor werknemers met ASS:

• Kaart je noden aan met concrete voorbeelden. Zeg bijvoorbeeld: "Ik werk efficiënter als ik vergaderpunten op voorhand krijg."

• Bereid moeilijke gesprekken voor met een begeleider of coach.

• Durf eerlijk te zijn over wat voor jou werkt – zonder je te verontschuldigen voor wie je bent.

  
  

Eerlijke communicatie is geen luxe, maar noodzaak in een diverse werkvloer. Het is geen zwakte om je grenzen of voorkeuren aan te geven – het is een kracht. Zeker voor mensen met autisme, voor wie transparantie en voorspelbaarheid een wereld van verschil kunnen betekenen.

Bij Autentisk begeleid ik volwassenen met autisme én organisaties die werk willen maken van een autismevriendelijke werkvloer. Dat begint met luisteren, en met eerlijk durven zijn.